Hangi Aşılar Canlı Aşıdır? Bir Yolculuğun Hikayesi
Kayseri’deki sabahları severim. Birçok insan için, belki sıradan bir gün, ama ben her sabah içimde küçük bir umutla kalkarım. Dışarıda bir buğu, o günün henüz başlamadığı, ama bir şekilde çok şeyin olacağı duygusu vardır. Bugün de böyle bir gündü. Ama o günün aslında çok farklı olacağını, bir çok insanın gözlerinde göremeyeceği bir şeyi anlayacağımı bilmiyordum.
Bir Aniden Çekilen Telefon
Bir sabah, kahvemi içip dışarıda koşarken, birden telefonum çaldı. Ah, annemdi. Telefonu açtım. “Bir şey öğrendim, bir şey öğrendim!” dedi. “Bunu sana anlatmalıyım. Bir arkadaşımın kızı dün hastaneye gitmiş. Bir aşı olmuş, ama o aşı… O canlı aşıymış!” Anlamadım. Gülümsedim. “Anne, o kadar heyecanlanmana gerek yok, sakin ol.” dedim. Ama annemin sesindeki ciddiyeti fark ettim. “Hayır, ciddi söylüyorum. Bu aşı, bir canlı virüsle yapılırmış. Canlı aşı! Gerçekten canlıymış!” dedi.
O an kafamda binbir tane soru belirdi. Aşılar. Bunu ne kadar biliyorum? İnsanlar neden böyle heyecanlanır? Gerçekten de canlı aşı var mı? Bir an önce araştırma yapmalıydım. Telefonu kapattım, ama annemin sesi hala kulağımdaydı. Canlı aşı… Peki, hangi aşılar canlı aşıdır? Ve bu gerçekten ne demekti? Kafam karışıktı, fakat bir yandan da çok heyecanlıydım. Çünkü bir şeyi öğrenmeye başladım. Bazen kafanda bir soru belirdiğinde, o soru seni başka bir dünyaya sürükler. Ve bu da işte tam olarak öyle bir andı.
Bir Bilimsel Keşif
Hemen internete daldım. Hangi aşılar canlı aşıdır? Hangi aşılar vücudumuza zayıflatılmış virüsler ya da bakteriler enjekte eder? Bazı aşılar gerçekten de canlı virüsleri kullanıyordu. Bu, yani zayıflatılmış bir virüs ya da bakteri ile yapılan aşılar, vücudumuzu uyandırıp bağışıklık sistemimize güç veriyordu. Sanki bir virüsle, bir arkadaşla tanışıyor gibiydik, ama o arkadaş zararsız hale getirilmişti. Bu nasıl bir şeydi ki? Bunu anlamak heyecan vericiydi.
Örneğin, çocukluk döneminde yaptığımız kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşıları, canlı aşılar arasında sayılırdı. Bu aşılar, zayıflatılmış virüsler içeriyor, vücudu hazırlıyordu. Tıpkı bir dost gibi, bazen seni zorluyor, ama sonra seni koruyacak kadar güçlü kılıyordu. Böyle olunca, insan içsel olarak biraz daha güvenli hissediyor. Ama bir an da kaygılarım baş göstermeye başladı. Canlı virüslerle yapılmış bir aşı, gerçekten de vücuda bir şekilde zarar verebilir miydi? Vücudumuz buna nasıl tepki veriyordu? Gerçekten, bu kadar güvendiğimiz bu bilimsel süreç, bize ne kadar güvenliydi?
Bir Endişe Anı
Birden, içimde bir korku hissettim. Hepimizin çocukken yaptırdığı, belki de farkında bile olmadığımız bu aşılar, en basit haliyle güvenli miydi? Ya da sadece bir anlık düşünme ve korkudan başka bir şey miydi? Birden korkularım başladı. Ya bu canlı virüsler, zayıflatılmış olsalar da beni hasta ederse? Ya bağışıklık sistemim, aşının gücüne yenik düşerse? Kendi kendime bir kaç soru sordum: “Ya bu dünyayı gerçekten anlamıyorsam? Ya herkesin her şeyin doğru olduğunu söylediği bilimsel yollar bir gün beni yanıltırsa?” Ama sonra, ne kadar kaygılansam da şunu fark ettim: Her şeyde olduğu gibi, bu süreçte de güven duygusuna sahip olmak gerekiyor.
Hayal Kırıklıkları ve Umutlar
O gün, her şey biraz karışıktı. Ama bir noktada şunu fark ettim: Canlı aşılar aslında bizim korumamız için yapılmış, geçmişten bugüne kadar bizleri koruyan bir mühendislik harikasıydı. Bir noktada hayatımda hissettiğim hayal kırıklığı, kaygı ve endişe duygularım, o anki bilgimle birleşince, sanki bilimsel bir yolculuğun başındaydım. Aşılar; belki de her zaman için olumsuz yanlarıyla birlikte, bize sağlıklı bir yaşam sunmanın temeli olmuştu. O aşılar bizi koruyarak, bir şekilde hayata tutunmamızı sağlıyordu.
O günden sonra, annemin ne kadar heyecanlı olduğunu anladım. Çünkü bazen bir konuda öğrendiklerin seni değiştiriyor. Benim de düşüncem değişti. Bazen ne kadar tedirgin olsan da, bir şeyler öğrenmenin ve insanları, aşıları, sağlığı anlamanın keyfi başka. O günden sonra, hangi aşıların canlı aşı olduğunu öğrendim, ama en önemlisi, sağlık ve bilim hakkında daha fazla şey öğrenmeye başladım. Bu, insanın hayatındaki en değerli şeylerden biri olabilir. Gerçekten, bize neyin güvenli olduğunu anlatan bir sistemin, biraz da olsa sağlığımızı güvence altına alması çok kıymetli. O yüzden bugün, o sabahki gibi merak ettiğim bir konuda çok daha fazla şey öğrenmiş olmanın heyecanını yaşıyorum.