Günlük Fikirler Yazılar

Gezegenleri İnceleyen Meslek Nedir? Siyasal Gücün Kozmik Haritası Bir siyaset bilimci olarak her sabah dünyaya değil, onun ötesine bakmak gerekir. Çünkü gökyüzü sadece astronomların değil, iktidar arayışındaki insanın da sahnesidir. Gökyüzüne yönelen teleskoplar kadar, yeryüzündeki iktidar ilişkilerini anlamaya çalışan zihinler de benzer bir merakla hareket eder: kimin gücü nerede başlar, nerede biter? İşte gezegenleri inceleyen meslek olan astronomi, yalnızca evrenin düzenini değil, aynı zamanda insanın toplumsal düzen arayışını da simgeler. Peki, bu kozmik merakın siyasetle ne ilgisi vardır? Bilimsel Merak ve Siyasi Kurumlar Astronomi, gök cisimlerini ve evrenin yapısını inceleyen bilim dalıdır. Ancak bir siyaset bilimci gözünden bakıldığında, bu sadece…

“Havai hat nerede kullanılır?”—Bilimin merceğinden gündelik hayatımıza bakış Bir sabah yürüyüşüne çıktığınızda, başınızı kaldırıp gökyüzüne baktığınızda göze çarpan o uzun kablolar dikkatinizi çekmiştir. İnce direkler arasında uzanan bu hatlar, çoğu zaman farkına bile varmadığımız ama hayatımızın merkezinde duran bir sistemin parçasıdır: havai hatlar. Peki bu hatlar nerelerde, hangi amaçlarla kullanılıyor? Gelin, bilimin ışığında ama samimi bir sohbet tonuyla bu sorunun cevabını birlikte arayalım. Havai hat nedir? Basitçe söylemek gerekirse, havai hat, elektrik enerjisinin, haberleşme sinyallerinin ya da bazı özel endüstriyel iletimlerin direkler üzerinde taşınmasını sağlayan açık hatlardır. Yani enerji ve bilgi, yer altına gömülmeden, gökyüzüyle temas eden bir güzergâhta ilerler.…

Hamlaşmak Nedir, Anlamı? “Piştikçe Soruyu Değiştiren” Bir Kavram İtiraf edeyim: “Hamlaşmak” kelimesiyle ilk tanıştığımda içimde hem bir huzursuzluk hem bir merak uyandı. Sanki dilin kıyısında unutulmuş bir taş; dokundukça suya farklı halkalar gönderiyor. Arkadaş masasında da, şirket toplantısında da, stüdyoda da aynı şeyi fark ettim: Hamlaşmak yalnızca bir “geri gidiş” değil; bazen durmanın, bazen tembelliğin, bazen de konforun üstümüze çöktüğü anların adı. Bugün bu kelimeyi çıplak hâliyle masaya yatırıyoruz. Kısa tanım: Hamlaşmak; “ham” (olgunlaşmamış, işlenmemiş) hâline dönmek ya da o hâlde kalmak demektir. Kişide beceri körelmesi, kurumda yenilikten uzaklaşma, kültürde yüzeyselleşme olarak görünür. Hamlaşmayı anlamak; kökenini (ham ↔ pişmek), bugünkü…

Gerdan Ne İşe Yarar? Antropolojik Bir Perspektiften Kültürel Simgeler ve Kimlikler Üzerine Bir Analiz Kültürler, tarih boyunca toplumların dünyayı nasıl algıladıklarını, nasıl organize olduklarını ve kimliklerini nasıl inşa ettiklerini belirleyen güçlü yapılar olmuştur. Her bir kültür, kendine has ritüeller, semboller ve pratikler aracılığıyla bu kimlikleri pekiştirir. Gerdan, bir takı olmanın ötesinde, antropolojik açıdan incelendiğinde, bir kültürün estetik ve sosyal yapılarını anlamamıza yardımcı olabilecek çok daha derin bir sembol taşır. Antropologlar, farklı kültürlerdeki gerdan takılarının ve benzer öğelerin anlamlarını incelediklerinde, yalnızca estetik veya süsleyici bir öğeden daha fazlasıyla karşılaşırlar. Bu yazıda, gerdan takılarının toplumlar ve bireyler üzerindeki etkilerini, ritüeller, semboller ve…

Cinlerin Atası Can Kimdir? Tarihsel Bir Yolculuk Geçmiş, yalnızca zamanın birikimi değil, aynı zamanda bugünümüzün temel taşlarını oluşturan bir yapboz gibi. Her toplum, geçmişten izler taşır; ancak bu izlerin ne kadarını ve nasıl gördüğümüz, zamanla şekillenen bakış açımıza bağlıdır. Tarihçi olarak geçmişi anlamaya çalışırken, sadece olayları bir araya getirmek değil, bu olayların halkların ve inançların üzerindeki etkilerini de irdelemek gerekir. Bugün, çok farklı şekillerde karşımıza çıkan bir kavramdan bahsedeceğiz: Cinler. Ancak, sadece cinlerin ne olduklarını değil, aynı zamanda onların atası olarak kabul edilen Can karakterini de anlamaya çalışacağız. Can kimdir? Ve bu figürün tarihsel kökenleri bize ne anlatıyor? Can’ın Tarihsel…

Bek Alevi Nasıl Kullanılır? Küresel ve Yerel Dinamiklerden Bir Bakış Farklı kültürleri, gelenekleri ve toplumsal alışkanlıkları incelemek bana her zaman ilham verici gelmiştir. Çünkü bir kavram, bir pratik ya da bir sembol; dünyada farklı coğrafyalarda bambaşka anlamlar taşıyabilir. “Bek alevi” de bu noktada hem evrensel hem de yerel bağlamlarda ilginç bir örnek olarak karşımıza çıkar. Sadece teknik bir kullanımın ötesinde, toplumların tarihsel birikimleri, inanç yapıları ve kültürel kodları bu kavramın nasıl anlaşıldığını şekillendirir. Gelin birlikte, bek alevinin kullanımına hem küresel hem de yerel açıdan samimi bir yolculuk yapalım. Küresel Perspektiften Bek Alevi Kullanımı Dünya genelinde “bek alevi” kavramı farklı kültürlerde…

Acem Perdesi Hangi Nota? Tarihsel Bir Müzikal Yolculuk Bir tarihçi olarak, her zaman geçmişi anlama çabasında, günümüzle o geçmiş arasındaki bağlantıları kurmayı arzu ederim. Birçok kez düşündüm, müzik gibi sanatsal bir ifade biçimi, toplumların ruhunu ve dönemin düşünsel yapısını nasıl yansıtır? Bugün, Türk müziğinin en temel ve zengin yapı taşlarından biri olan Acem perdesini ele alacağım. Bu notanın geçmişi, sadece müziksel değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel bir yolculuğun izlerini de taşır. Müzikal tarihimize dönüp baktığımızda, Acem perdesinin zamanla nasıl şekillendiğini, ne tür kırılmalar yaşadığını ve bugün nasıl bir anlam taşıdığını anlamaya çalışacağız. Acem Perdesi: Bir Nota, Bir Kültür Acem…

Sivil harp nedir? Merak edenler için sıcak bir başlangıç Sivil harp (iç savaş) kavramını ilk kez bir haberin içinde duyup “Bu noktaya nasıl gelinir?” diye düşündüğümü hatırlıyorum. Bir ülkenin sokaklarında, mahallelerinde, aynı dili konuşan insanların birbirine silah doğrultması… Hepimizi sarsan bu soruyu, hem veriler hem de insan hikâyeleri üzerinden, anlaşılır ve paylaşılabilir bir dille konuşalım istedim. Aşağıda “Sivil harp nedir?” sorusunu adım adım açarken; nedenleri, dinamikleri, sonuçları ve erken uyarı işaretlerini de ele alıyorum. Sivil harp nedir? Temel tanım ve çerçeve Hukuki ve siyasal tanım Sivil harp, tek bir ülke sınırları içinde, devlet güçleri ile örgütlü silahlı gruplar (ya da…

Başkent Traktör Fabrikası Nerede? Küresel ve Yerel Perspektiften Bir Analiz Traktörler, modern tarımın bel kemiği, büyük inşaat projelerinin olmazsa olmazı ve taşımacılığın kilit unsurlarıdır. Ama bu devasa makinelerin üretildiği fabrikalar, çoğu zaman gözden kaçan yerlerdir. Başkent Traktör Fabrikası da işte böyle bir yer. Peki, bu fabrika tam olarak nerede ve hangi dinamiklerle şekilleniyor? Gelin, bu fabrikanın tarihçesine, küresel etkilerine ve yerel anlamına farklı açılardan bir göz atalım. Başkent Traktör Fabrikası: Konum ve Tarihçe Başkent Traktör Fabrikası, Türkiye’nin başkenti Ankara’da yer alan önemli bir üretim tesisidir. 1968 yılında kurulan bu fabrika, Türk tarımının gelişimine büyük katkı sağlamış ve ülkenin traktör üretiminde…

İlk Suçtan Ceza Alınır Mı? Bu Konuda Herkesin Bir Yorum Var! Biri size “ilk suçtan ceza alır mı?” diye sorarsa, bir an durup derin bir nefes almanız gerekebilir. Çünkü bu soru, hayatta yaptığınız ilk hatanın ardından aldığınız ceza kadar karmaşık olabilir. Hadi gelin, bu soruyu mizahi bir bakış açısıyla irdeleyelim ve erkeklerin stratejik yaklaşımını, kadınların empatik bakış açısını birleştirerek çözüm arayalım! Erkekler ve “Çözüm” Arayışı Erkekler, tipik olarak sorunları çözmeye yönelik bir yaklaşım sergilerler. Bu da demek oluyor ki, ilk suçun peşinden hemen bir çözüm bulurlar. Yani, eğer ceza almak söz konusuysa, erkekler durumu hızla “nasıl kurtarırım?” noktasına taşırlar. Mesela,…